Somatic Experiencing (SE) to metoda terapeutyczna opracowana przez Petera Levinea, która koncentruje się na pracy z układem nerwowym. Jednym z kluczowych elementów tej metody jest zjawisko pendulowania, czyli naturalnego procesu przechodzenia pomiędzy doświadczeniem trudnych emocji a stanem ukojenia.
W tym artykule przyjrzymy się bliżej pendulowaniu, jego znaczeniu oraz praktycznym sposobom wprowadzania go do codziennego życia.
CO TO JEST PENDULOWANIE?
Pendulowanie w terapii Somatic Experiencing odnosi się do rytmicznego ruchu między aktywacją (czyli tymi momentami, gdy odczuwamy stres, dyskomfort, pobudzenie) a deeskalacją (czyli chwilami spokoju, ukojenia, relaksacji) w systemie nerwowym. Jest to proces, który pozwala doświadczyć trudnych emocji lub wspomnień w sposób bezpieczny i kontrolowany, unikając przytłoczenia.
Dzięki niemu układ nerwowy uczy się, jak wracać do stanu równowagi po doświadczeniu aktywacji.
Metaforycznie, można to porównać do ruchu wahadła. Na jednym krańcu znajduje się aktywacja, na drugim ukojenie. Wahadło porusza się płynnie pomiędzy tymi stanami, pozwalając organizmowi na stopniowe rozładowywanie napięcia i integrowanie trudnych doświadczeń.
DLACZEGO PENDULOWANIE JEST WAŻNE?
Trauma, chroniczne stany napięcia, stres, przebodźcowanie często powodują dysregulację w układzie nerwowym. Osoby, które tego doświadczyły, mogą utknąć w stanie chronicznego pobudzenia (hiperaktywacji) lub odrętwienia (hipoaktywacji).
Pendulowanie pomaga przywrócić układ nerwowy do naturalnej dynamiki, w której możliwe jest doświadczanie pełnego spektrum emocji bez przytłoczenia.
Pendulowanie pozwala:
- Zmniejszyć nadmierne napięcie w ciele i umyśle
- Budować rezyliencję, czyli zdolność do radzenia sobie z trudnymi sytuacjami
- Ugruntować poczucie bezpieczeństwa w doświadczeniu emocji
- Rozładowywać nagromadzoną energię z przeszłych wydarzeń traumatycznych, stresowych, wywołujących napięcie.
JAK PRZEBIEGA PENDULOWANIE W PRAKTYCE TERAPEUTYCZNEJ?
W trakcie sesji terapeuta prowadzi pacjenta w bezpieczny sposób poprzez doświadczenia aktywacji i ukojenia.
Oto kilka kroków typowych dla tego procesu:
1. Zauważanie aktywacji: Klient identyfikuje miejsce w ciele, gdzie odczuwa napięcie, dyskomfort lub emocjonalną aktywację. Może to być np. uczucie ścisku w klatce piersiowej lub drżenie w rękach.
2. Przełączanie uwagi na ukojenie: Po chwili eksploracji trudnego odczucia klient zostaje zachęcony do przeniesienia uwagi na miejsce w ciele, które wydaje się neutralne lub przyjemne. Może to być np. ciepło w dłoniach lub stabilność stóp na podłodze.
3. Powrót do aktywacji: Po doświadczeniu ukojenia klient może wrócić uwagą do trudniejszego odczucia, tym razem zauważając, czy zmieniło się ono w jakiś sposób.
4. Kontynuowanie procesu: Rytmiczne przechodzenie między tymi stanami pozwala na naturalne rozładowanie napięcia i integrację doświadczeń w sposób, który nie jest przytłaczający.
JAK STOSOWAĆ PENDULOWANIE W CODZIENNYM ŻYCIU?
Choć pendulowanie jest częścią specjalistycznej terapii, można stosować jego elementy na co dzień, aby wspierać własny dobrostan. Oto kilka prostych praktyk:
1. Zatrzymaj się i sprawdź, co czujesz: Poświęć chwilę na zauważenie, co dzieje się w Twoim ciele. Czy i gdzie odczuwasz napięcie, ciepło, ciężar? Nazwij te odczucia bez oceniania.
2. Znajdź miejsce ukojenia: Poszukaj w swoim ciele takie miejsca, w których czujesz spokój, rozluźnienie albo przynajmniej takie miejsce, w którym jest neutralnie. Pozwól sobie doświadczać tego uczucia przez kilka chwil.
3. Przełączaj uwagę: Rytmicznie przechodź uwagą pomiędzy miejscami aktywacji i ukojenia. Zauważaj zmiany w swoim odczuwaniu.
4. Uziemiaj się: Użyj technik uziemienia, takich jak skupienie na oddechu, kontakcie stóp z podłogą lub obserwacja otoczenia, aby pozostać w chwili obecnej.
Pendulowanie w Somatic Experiencing to prosta, ale jak wynika z mojego doświadczenia terapeutycznego bardzo skuteczna technika wspierająca proces regulacji układu nerwowego i integracji trudnych doświadczeń.
Uczy nas, jak w bezpieczny sposób poruszać się pomiędzy emocjonalnymi biegunami i stopniowo odbudowywać poczucie harmonii w ciele.
Niezależnie od tego, czy pracujesz z terapeutą, czy stosujesz elementy pendulowania w codziennym życiu, ta praktyka może być cennym narzędziem na drodze do lepszego samopoczucia.